Sáng 27/4, Khoa Cấp cứu và hồi sức tích cực (Bệnh viện Đại học Y Hà Nội) cho biết vừa tiếp nhận một bệnh nhân "gặp họa" vì dùng thuốc chữa tiểu đường chứa chất cấm.
Bệnh nhân nữ 75 tuổi, có tiền sử đái tháo đường đã 15 năm, bà vẫn đi khám và dùng thuốc theo đơn đều đặn của bác sĩ. Tuy nhiên gần đây nghe theo quảng cáo của các "lang y mạng", bệnh nhân tự ý bỏ thuốc đái tháo đường, chuyển sang dùng viên hoàn vì theo bệnh nhân là thuốc nam điều trị được tận gốc đái tháo đường, lại đỡ hại gan thận.
Sau hơn một tháng sử dụng loại thuốc trên bệnh nhân mệt hơn, sụt tới 8 cân, thở nhanh, nên được con cháu đưa vào viện. Tiếp nhận điều trị bác sĩ nghi ngờ toan máu, làm ngay khí máu tại phòng cấp cứu cho kết quả thông số pH máu là 6,791 và HCO3 chỉ 3,4 (mức hiếm thấy ở người còn sống).
Bệnh nhân ngay lập tức được lọc máu cấp cứu. Các bác sĩ nghi ngờ bệnh nhân ngộ độc Phenformin - thuốc đái tháo đường cũ đã bị cấm cách đây nhiều năm. Không nằm ngoài dự đoán, kết quả xét nghiệm viên thuốc hoàn có thành phần Phenformin.
Tại bệnh viện, sau 2 ngày lọc máu, bệnh nhân đã hết toan và bình phục. Tới sáng 27/4, bệnh nhân đã nói chuyện được, pH về mức "người sống" 7,35-7,45.
Loại thuốc cụ bà uống khiến suýt mất mạng.
Đây không phải trường hợp đầu tiên bị ngộ độc Phenformin. Trước đó vào năm 2020, Bệnh viện Xanh Pôn cũng tiếp nhận, điều trị cho một bệnh nhân nam 56 tuổi, nhập viện trong tình trạng nguy kịch do ngộ độc chất cấm Phenformin trong thuốc nam không rõ nguồn gốc.
Vào thời điểm đó chia sẻ với báo chí, bác sĩ Lương Tuấn Kiên, Khoa Hồi sức tích cực - Chống độc, Bệnh viện Đa khoa Xanh Pôn cho biết, tình trạng toan chuyển hóa do Phenformin nặng của người bệnh với tỷ lệ gây tử vong lên tới hơn 50%. May mắn, nam bệnh nhân đến bệnh viện kịp thời và đáp ứng điều trị tốt.
Qua khai thác tiền sử bệnh án cho thấy, người bệnh mắc bệnh tiểu đường nhiều năm nay. Bác sỹ chỉ định điều trị bằng thuốc tiêm insulin (chất kiểm soát chuyển hóa đường vào máu) định kỳ. Ngoài ra, bệnh nhân còn mắc viêm gan B, ung thư gan.
Trước khi nhập viện gần một tháng, bệnh nhân bỏ điều trị, chuyển sang uống thuốc nam khoảng 4 viên một ngày. Viên thuốc có dạng hình cầu màu vàng nâu, đường kính khoảng 1cm, không rõ thông tin về thành phần, hàm lượng, nơi sản xuất và không có chứng nhận cấp phép. Quảng cáo trên bao bì cho biết thuốc có công dụng điều trị tiểu đường và suy thận.
Sau khi uống vài ngày, người đàn ông thấy chỉ số đường huyết giảm, vì vậy bệnh nhân tiếp tục uống thuốc. Tuy nhiên, sau đó, bệnh nhân cảm thấy dần mệt mỏi, ăn uống kém và phải nhập viện.
Các bệnh nhân gặp tình huống “dở khóc dở cười” trên đều tự điều trị bệnh bằng viên “tiểu đường hoàn” không rõ nguồn gốc xuất xứ, không có nhãn mác, được bán trên mạng.
Liên quan đến vấn đề này, TS.BS Nguyễn Quang Bảy, Trưởng Khoa Nội tiết đái tháo đường, Bệnh viện Bạch Mai cho biết Phenformin là một hoạt chất giúp hạ đường huyết nhưng gây nhiều tác dụng phụ và những biến chứng nên bị cấm sử dụng trên toàn thế giới từ năm 1978.
Tuy nhiên, lợi dụng sự thiếu hiểu biết của người dân, không ít "lang y rởm" trên mạng đã trà trộn, mạo danh thuốc đông y để bán ra thị trường.
TS Bảy cũng nhấn mạnh, đái tháo đường là bệnh mạn tính, có thể kiểm soát và hạn chế tối thiểu các biến chứng của nó nếu bệnh nhân tuân thủ một liệu trình điều trị, theo dõi liên tục, đúng đắn, phối hợp với một chế độ ăn uống hợp lý và tập luyện phù hợp theo chỉ định của bác sỹ.
Để phòng tránh những biến chứng đáng tiếc có thể dẫn đến tử vong, các bác sĩ khuyến cáo người bệnh đái tháo đường nên tuyệt đối tuân thủ hướng dẫn điều trị của bác sỹ, không nên tự ý sử dụng các loại thuốc nam không rõ nguồn gốc, xuất xứ, thành phần, vì có thể thuốc đã được trộn các chất cấm, có hại cho cơ thể.
