Josko Gvardiol, sinh năm 2002, trung vệ đội tuyển Croatia, không hề là cái tên xa lạ đối với giới chuyên môn. Tại cuộc bình chọn danh hiệu Kopa - Cầu thủ trẻ xuất sắc nhất 2022 của France Football, đơn vị tổ chức Quả bóng vàng, cầu thủ này kết thúc ở vị trí thứ 6. Lưu ý, trong top 10 toàn là thần đồng tấn công hoặc chí ít cũng tiền vệ, chỉ duy nhất Gvardiol chơi ở hàng phòng ngự.
Cuộc bầu chọn nào cũng vậy, ít ai đi bỏ phiếu cho hậu vệ. Điều đó phần nào cho thấy tài năng trẻ của bóng đá Croatia được đánh giá cao như thế nào. Cung cấp thêm một chi tiết nữa, cầu thủ thuộc biên chế RB Leipzig này được Chelsea hỏi mua với giá 90 triệu euro, cao hơn cả phí chuyển nhượng của Harry Maguire lẫn Virgil van Dijk.
Tuy nhiên, danh tiếng là một chuyện, thể hiện như thế nào, đặc biệt tại sâu khấu lớn nhất trong thế giới bóng đá lại là chuyện khác. Dù vậy, Gvardiol đã không phụ sự kỳ vọng từ người hâm mộ Croatia. Sau hơn nửa chặng đường, trung vệ thuận chân trái này không chỉ nổi bật bởi chiếc mặt nạ bảo vệ, hậu quả của tai nạn gãy mùi trong trận đấu với Freiburg hồi tháng 11.
Đa số các cây bút bình luận bóng đá quốc tế đều chung quan điểm rằng, Gvardiol là trung vệ hay nhất tại World Cup 2022, tính đến thời điểm hiện tại. Sau 4 trận đấu, Croatia mới chỉ nhận 2 bàn thua còn tài năng trẻ mới chỉ 20 tuổi này thể hiện sự tự tin và uy quyền nơi hàng thủ. Anh giành chiến thắng gần 70% các pha tranh chấp tay đôi, đồng thời hoàn thành tốt nhiệm vụ cầm bóng để kiểm soát trận đấu.
Trong khi các ngôi sao tấn công bừng sáng tại World Cup 2022 bằng những khoảnh khắc bừng sáng, họ được tự do di chuyển, hoán đổi vị trí, thực hiện những pha bóng phiêu lưu nhưng mà không sợ hậu quả thì Gvardiol có màn trình diễn tuyệt hảo ở vị trí đòi hỏi khắt khe nhất, nơi chỉ một phán đoán sai, lỗi vị trí hoặc sơ suất nhỏ khi xử lý đều có thể dẫn đến bàn thắng cho đối phương.
Đáng nói hơn, phòng tuyến Croatia chẳng lấy gì làm vững chãi. Dejan Lovren, người đá cặp trung vệ với Gvardiol đã 33 tuổi, thừa kinh nghiệm nhưng thiếu sự linh hoạt và dẻo dai vì tuổi tác. Ở hành lang trái, bất kỳ ai chơi hậu vệ biên, dù Borna Sosa hay Borna Barisic, đều là mẫu chạy cánh ham tham gia tấn công nên thỉnh thoảng để lại cho Gvardiol khoảng trống mênh mông.
Trong khi đó, với Luka Modric và Mateo Kovacic giữ vai trò sáng tạo nơi trung tuyến, nhiệm vụ phòng ngự chủ yếu được giao cho tiền vệ kiến thiết Marcolo Brozovic thay vì một máy quét hoặc cặp tiền vệ “số 6. Cách bố trí này khiến áp lực dồn lên các trung vệ nhiều hơn.
Và, thật khó để tin, cầu thủ đang gánh vác cả hàng phòng ngự Croatia tại World Cup từng bị hoài nghi về khả năng, thậm chí không được đá trung vệ nếu HLV có lựa chọn khác.
Thần đồng từng bị hoài nghi
Radu Baicu, tuyển trạch viên của Parma và trước đây làm việc cho Leverkusen và Monaco, gặp Gvardiol lần đầu tiên cách đây 3 năm, trước thời điểm cầu thủ này ra mắt đội một Dinamo Zagreb ở tuổi 17.
“Lần đầu tiên tôi gặp cậu ấy là ở đội trẻ Croatia vào đầu năm 2019,” Baicu cho biết. "Ngày hôm đó cậu ấy chơi ở vị trí hậu vệ trái và rõ ràng mọi người đều thấy rằng cậu ấy vượt trội so với những cầu thủ cùng lứa tuổi về mặt thể chất. Cậu ấy cũng xử lý rất tốt các tình huống một đối một, giống như bây giờ, quyết đoán và điểm tĩnh”.
"Tuy nhiên, nếu bạn nói với tôi rằng cậu ấy sẽ là một trong những hậu vệ hàng đầu tại World Cup chỉ 3 năm sau - hơn nữa là một trung vệ - tôi sẽ không tin dù chỉ một tích tắc".
Trong số các tuyển trạch viên vào thời điểm đó, khi chiều cao được coi là điều kiện tiên quyết đối với một trung vệ, đã có những hoài nghi về Gvardiol, vì cầu thủ này chỉ cao 1m60.
“Hồi đó, người ta lập luận rằng Gvardiol thiếu tốc độ để trở thành hậu vệ cánh trái xuất sắc, đông thời lại thiếu hình thể để trở thành trung vệ thành công”, Baicu cho biết. "Đặc biệt là khi các câu lạc bộ hàng đầu khi đó muốn trung vệ của họ càng cao càng tốt. Tuy nhiên, bạn có thể thấy từ cách đọc trận đấu cho đến tranh chấp một chọi một rằng cậu ấy sở hữu những phẩm chất căn bản để tiến ra, rất xa”.
Khi tên tuổi của Gvardiol ngày càng nổi như cồn ở cấp đội trẻ cộng với màn trình diễn xuất sắc tại UEFA Youth League, RB Leipzig đã đánh bại các đội bóng hàng đầu để chiêu mộ trung vệ này với giá 18,8 triệu euro vào tháng 9/2020. Hậu vệ này ở lại Dinamo Zagreb cho đến hết mùa giải, nơi anh chiếm suất đá chính ở đội một, chủ yếu luân phiên giữa hai vị trí trung vệ và hậu vệ trái, trước khi ra mắt đội bóng Bundesliga vào tháng 8/2021.
Chỉ trong 1 năm, giá trị của Gvardiol tăng vọt như đã đề cập, RB Leipzig từ chối đề nghị 90 triệu euro từ Chelsea. Các ông lớn khác, như Barcelona, Real Madrid, Juventus, đều thể hiện sự quan tâm với trung vệ trẻ người Croatia. Tuy nhiên, Gvardiol đã ký mới hợp đồng với RB Leipzig đến 2027 và chắc chắn sau màn trình diễn ấn tượng tại World Cup 2022, bất cứ đội bóng nào muốn có cầu thủ này đều phải chi ra số tiền kỷ lục.
Trong khi sự điềm tĩnh của Gvardiol với trái bóng trong chân và cách anh bước ra khỏi hàng phòng ngự một cách đầy uy nghiêm để tung ra những đường chuyền xuyên tuyến được cải thiện đều đặn trong vài mùa giải qua, thì tuyệt kỹ của cầu thủ này đã được để ý từ lâu.
“Điều tôi chú ý ngay lập tức là những cú quất bóng đặc biệt của cậu ấy”, Baicu nhớ lại chuyến đi “xem giò” vào năm 2019. “Trong sân bóng không người, bạn có thể nghe thấy âm thanh khi cậu ấy thực hiện đường chuyền dài hoặc quả tạt. Dường như có điều gì đó khác thường sắp xảy ra. Trái bóng từ chân Gvardiol bay với quỹ đạo phẳng lì, đầy uy lực và độ chính xác hiếm thấy ở những cầu thủ độ tuổi đó. Tôi nhớ mình đã nhìn đồng nghiệp bên cạnh và thốt lên: “Chà, cái quái gì thế”. Tôi không nghĩ mình từng thấy hậu vệ nào sở hữu kỹ năng tốt hơn như thế khi còn trẻ như vậy”.
Như bất kỳ trung vệ nào, Gvardiol trải qua giai đoạn bị “chột” khi phải thích nghi với môi trường mới. Hàng phòng ngự dâng cao của RB Leipzig khiến trung tâm hàng thủ để lộ nhiều khoảng trống hơn. Nhưng sau giai đoạn làm quen, trung vệ 20 tuổi này dần ổn định và bây giờ được đánh giá nằm trong top 3 trung vệ hay nhất Bundesliga.
Gvardiol được ví như một chiếc Volkswagen lầm lũi và chắc chắn hơn là Mercedes cáu cạnh hay Ferrari tốc độ. Trung vệ này có phần giống Van Dijk nhờ hình thể (hiện giờ đã cao 1m85), óc phán đoán và khả năng chơi chân điêu luyện. Nhưng Gvardiol cũng có nét tương đồng với Sergio Ramos nhờ duyên ghi bàn. Một mẫu trung vệ toàn diện.
Thử thách cực đại trước bộ tứ huyền ảo của Brazil
Trước khi đề cập đến viễn cảnh tươi sáng sau giải vô địch bóng đá thế giới, cần xác định rằng Gvardiol sẽ phải đương đầu với thử thách cực đại. Không nhiều đội bóng sở hữu hàng công khủng khiếp như Brazil. Với sự hiện diện của Neymar, bộ tứ huyền ảo NVRR (Neymar-Vinicius-Raphinha-Richarlison) đã cuốn phăng Serbia ở trận mở màn và hủy diệt Hàn Quốc ở vòng 1/8.
Đánh giá công tâm, không một hàng công nào hùng hậu và hài hòa như hàng công Selecao. Đó là sự kết hợp giữa 4 cầu thủ không chỉ tài năng mà còn ăn khớp với nhau như những mảnh ghép tạo nên bức tranh hoàn thiện.
Neymar là linh hồn, là chủ công. Tài nghệ tuyệt luân của ngôi sao người Brazil là miễn bàn và anh được đặt vào vị trí “số 10” sở trường. Hai biên là hai tiền đạo cánh nghịch chân. Nếu như Vinicius, lệch trái, chơi bóng đầy ngẫu hứng như một vũ công samba thì Raphinha, lệch phải, là máy chạy đích thực. Chơi cao nhất là Richarlison, mẫu công nhân săn bàn luôn sẵn sàng lao theo mọi đường chuyền của đồng đội cũng như thực hiện mọi pha tranh chấp có thể với cầu thủ đối phương.
Đó cũng là lý cho cầu thủ này được chọn thay vì Gabriel Jesus hay Firmino. Hai cái tên vừa nêu nổi danh hơn Richarlison, nhưng vấn đề là có xu hướng hoạt động rộng, Firmino thậm chí còn lùi sâu, dễ gây tình trạng dẫm chân đồng đội. Việc xếp đặt đội hình suy cho cùng quan trọng nhất là sự ăn khớp chứ không phải danh tiếng.
Gvardiol sẽ chủ yếu đối đầu với Richarlison trong vòng cấm địa. Tuy nhiên, Vinicius, Raphinha và đặc biệt là Neymar có thể ập đến bất cứ lúc nào. Tất nhiên, thử thách cũng là cơ hội. Một màn trình diễn ấn tượng khác trước Brazil, đối thủ nặng ký nhất từ đầu World Cup đến nay, tài năng trẻ người Croatia có thể củng cố hơn nữa vị thế một trong những hậu vệ trẻ hàng đầu thế giới và tăng thêm nhiệt cho cơn sốt giá chuyển nhượng bản thân trong kỳ chuyển nhượng mùa Đông.
