Giải mã bí ẩn của trí thông minh qua các thời đại khiến bạn phải kinh ngạc trước não bộ của con người

Bạn có bao giờ thắc mắc tổ tiên chúng ta đo lường trí thông minh như thế nào không? Đó là một khái niệm đã thu hút sự tò mò của xã hội trong nhiều thiên niên kỷ.

Người Hy Lạp cổ đại và ý tưởng về trí thông minh đa dạng

Người Hy Lạp cổ đại có một sự hiểu biết tinh tế về trí tuệ. Khác với xã hội hiện đại, họ không chỉ có một từ để mô tả trí tuệ. Plato, một trong những nhà triết học Hy Lạp có sức ảnh hưởng nhất, phân biệt giữa hai cách sử dụng lý lẽ: lý trí diễn ngôn hay dianoia và lý trực quan hay nous. Lý lẽ phân luận bao gồm một quá trình tư duy từng bước, thường được sử dụng trong các bằng chứng toán học và bài tập logic. Ngược lại, lý trí trực quan là một hình thức tư duy nhanh chóng và trực tiếp, mà Plato coi là hình thức cao nhất của trí tuệ con người. Ông tin rằng trực giác cho phép nhìn thấy chân lý một cách trực tiếp. Hai khả năng này được xem xét là cách sử dụng lý lẽ khác nhau, đặc trưng cho con người.

tri-thong-minh-cua-con-nguoi-1-1705562506.jpg
Hình ảnh cận cảnh của Plato (trái) từ "Trường học Athens"

Phrenology và đọc hình dạng hộp sọ của bạn

Trong thế kỷ 19, phrenology trở nên phổ biến như một cách để hiểu về trí tuệ. Các nhà nghiên cứu tin rằng hình dạng và kích thước của các khu vực khác nhau của hộp sọ tương ứng với các khả năng tâm lý cụ thể.

Bằng cách kiểm tra các khối u và đường viền trên đầu của một người, các nhà nghiên cứu não tướng học tuyên bố có thể xác định được trí thông minh và đặc điểm tính cách của họ. Tuy nhiên, não tướng học kể từ đó đã bị coi là một giả khoa học, thiếu bằng chứng thực nghiệm để hỗ trợ cho những tuyên bố của nó.

Bài kiểm tra IQ đầu tiên được công chận của Alfred Binet

Ở đầu thế kỷ 20, nhà tâm lý học người Pháp Alfred Binet phát triển bài kiểm tra IQ đầu tiên được công nhận. Khi đó, chính phủ Pháp yêu cầu tất cả trẻ em đến trường và Binet được giao nhiệm vụ xác định những học sinh có thể cần thêm sự giúp đỡ. Binet và đồng nghiệp của ông Theodore Simon tạo ra một bài kiểm tra tập trung vào các lĩnh vực không được giảng dạy rõ ràng trong lớp học, như sự chú ý, trí nhớ và kỹ năng giải quyết vấn đề. Bài kiểm tra này, được biết đến với tên gọi Binet-Simon Scale, trở thành nền tảng để đo lường trí tuệ. Nó bao gồm 30 câu hỏi và cung cấp một điểm số được biết đến là chỉ số trí tuệ (IQ).

tri-thong-minh-cua-con-nguoi-2-1705562506.jpg
Sơ đồ não tướng học 1883

Thang đo trí tuệ Stanford-Binet

Nhà tâm lý học Stanford University Lewis Terman chuẩn hóa bài kiểm tra ban đầu của Binet để sử dụng với người tham gia người Mỹ, kết quả là quy mô Trí Tuệ Stanford-Binet. Xuất bản vào năm 1916, bài kiểm tra này dịch các thuật ngữ và ý tưởng Pháp sang tiếng Anh và giới thiệu các thuật ngữ mới. Nó cung cấp một điểm số IQ duy nhất để đại diện cho trí tuệ của cá nhân. Mặc dù đã trải qua sửa đổi qua nhiều năm, bài kiểm tra Stanford-Binet vẫn là một công cụ đánh giá phổ biến ngày nay.

tri-thong-minh-cua-con-nguoi-3-1705562506.jpg
Tái tạo một mục từ thang đo trí thông minh Binet-Simon năm 1908, hiển thị ba cặp hình ảnh, trong đó đứa trẻ được kiểm tra được hỏi: "Trong hai khuôn mặt này, khuôn mặt nào đẹp hơn?" Các hình vẽ đã được sao chép lại trong bài báo "Hướng dẫn thực hành sử dụng thang đo Binet-Simon để đo lường trí thông minh" của JW Wallace Wallin trên tạp chí The Psychoological Clinic ( Public Domain ) số tháng 3 năm 1911

Cân trí tuệ Wechsler

Nhà tâm lý người Mỹ David Wechsler tin rằng trí tuệ bao gồm các khả năng tâm lý khác nhau, dẫn đến việc ông phát triển Quy Mô Trí Tuệ Wechsler. Năm 1955, ông xuất bản Quy Mô Trí Tuệ Người Lớn Wechsler (WAIS), mục tiêu là vượt qua những hạn chế của bài kiểm tra Stanford-Binet. Wechsler cũng tạo ra hai bài kiểm tra dành riêng cho trẻ em: Quy Mô Trí Tuệ Wechsler cho Trẻ em (WISC) và Quy Mô Trí Tuệ Wechsler cho Trẻ em Mẫu giáo và Tiểu học (WPPSI). Những bài kiểm tra này đã trải qua sửa đổi và vẫn được sử dụng ngày nay để đánh giá trí tuệ ở các nhóm tuổi khác nhau.

Tóm lại, hiểu biết của chúng ta về trí tuệ đã phát triển theo thời gian. Từ nhận thức của người Hy Lạp cổ đại về nhiều hình thức lý lẽ đến sự phát triển của bài kiểm tra IQ bởi các nhà tâm lý như Alfred Binet và David Wechsler, chúng ta đã có những bước tiến quan trọng trong việc giải mã bí ẩn của trí tuệ. Mặc dù vẫn còn nhiều điều để học hỏi, những cột mốc lịch sử này đã mở đường cho sự khám phá và hiểu biết tiếp theo về trí tuệ con người.

Quốc Huy